4 فروردین، 24 مارس
بپاخيزي دو شاهزاده ساساني برضد سلطه عرب، ولي …
24 مارس 721 ميلادي (و در جريان آيين هاي نوروزي آن سال كه هنوز در ايران خاوري به همان صورت قديم برگزار مي شدند)، «پوشان» از شاهزادگان ساساني، هشتاد سال پس از نبرد نهاوند و شکست نظامي ايران، ادعاي سلطنت و احياي حکومت ساسانيان را کرد و گروهي گرد او جمع شدند، ولي کاري از پيش نبرد.
چهار سال پس از پوشان، در مارس سال 725 ميلادي (و بازهم در ايام نوروز ايراني) يك شاهزاده ديگر ساساني به نام خسرو از نوادگان يزدگرد سوم در شهر مرو خودرا شاه ايران خوانده بود. كار اين شاهزاده هم با اين كه علاوه بر گروهي ايراني، جمعي از تركان مهاجر نيز به او پيوسته بودند به جايي نرسيد. مورخان سبب ناكامي اين دو شاهزاده را خودخواهي و تكروي آن دو نوشته اند و اضافه كرده اند كه اگر اين دو شاهزاده که هدفشان نيز احياي استقلال وطن بود با هم يكي و متحد شده بودند شايد به پيروزي هايي دست مي يافتند. استقلال طلبي ايرانيان و بپاخيزي هاي مسلحانه آنان پس از درگذشت هارون الرشيد جدّي تر شد و نخست زير عنوان دفاع از مامون پسر هارون که مادرش يک ايراني بود و سپس طرد سلطه عرب از وطن بپاخاستند و موفق هم شدند.
روزي كه هارون الرشيد درگذشت
24 مارس سال 809 ميلادي (در آن سال سوم فروردين) هارون الرشيد، خليفه قدرتمند عباسي در سر راه خود به شمال شرقي خراسان (منطقه فرارود)، در توس درگذشت و در آبادي حاشيه شهر كه در آن زمان يكي از قرارگاههاي حكمران وقت خراسان بود (و اينك شهر مشهد) مدفون شد. هارون هنگام مرگ 46 ساله بود. وي در طول اقامت در توس بيمار شده بود. هارون 17 مارس 763 ميلادي و به نوشته برخي از مورخان در «ري» به دنيا آمده بود. پدرش بعدا سومين خليفه عباسيان شد و مادرش «خيزران» يك بانوي يمني بود. هارون 23 سال خلافت كرد و امور اداري او در دست ايرانيان و براي مدتي نسبتا طولاني هم وزارت وي را «يحيي برمكي» برعهده داشت كه يك مدير لايق ايراني بود. هارون بيش از پيش خلافت را رنگ امپراتوري داد و بر وسعت بغداد افزود و با آزادكردن مهاجرت به اين شهر، آن را به صورت بزرگترين شهر وقت اروپا و آسيا (به استثناي يكي ـ دو شهر چين) در آورد. هارون در طول عمر خود دو بار با دولت روم شرقي (قسطنطنيه) وارد جنگ شده بود. در پي مرگ هارون بود كه جنبش هاي استقلال طلبانه ايرانيان جدّي و علني شد. هارون با دولت هاي اروپايي رابطه سياسي داشت.
دمشق هم به دست تيمور افتاد و غارت شد
غارت شهر دمشق كه به دست نيروهاي اميرتيمور گوركان (متولد 1336 ميلادي و متوفي در 19 فوريه 1405) افتاده بود از 24 مارس (روزي چون امروز) در سال 1401 ميلادي آغاز شد. تيمور قبلا بسياري از شهرهاي بزرگ از جمله اصفهان، دهلي و بغداد را تصرف كرده و همه جا كشتار به راه انداخته بود. وي در اصفهان از كله هاي مقتولين مناره ساخته بود و در دهلي كه در 17 دسامبر 1398 به دست او افتاده بود هزاران تن را اعدام كرده بود. حكومت هند تا سلطه انگليسي ها در سال 1857 در دست تيموريان بود.
تيمور در سال 1405 عازم تصرف چين بود كه در 19 فوريه در قزاقستان امروز درگذشت. وي در فرارود به دنيا آمده بود و تبار مغولي داشت. گراسيموف تاريخدان و انسانشناس بزرگ روس كه در سال 1941 استخوانهاي اميرتيمور را معاينه كرده بود مغول بودن و لنگ بودنش را تاييد كرده است. استخوانهاي تيمور يك سال بعد به گور او در سمرقند بازگشت داده شده است. اين گور را تيمور در طول حيات براي خود ساخته بود كه پس از مردن، جسدش از قزاقستان به آنجا منتقل و مدفون شد. با اينكه تيمور تبار مغولي داشت علاقه مند به فرهنگ ايراني و زبان پارسي بود و آنها را ترويج داد. مكاتبات او به زبان پارسي صورت مي گرفت. جانشينانش هم به فرهنگ ايراني و زبان پارسي خدمت كردند. امپراتوران تيموري هند، پارسي را زبان رسمي دربار و سازمانهاي دولتي هند كرده بودند.
روزي که ژول ورن نويسنده و اندشمند فرانسوي درگذشت
ژول ورن نويسنده و انديشمند فرانسوي 24 مارس 1905 در 77 سالگي و در حالي که قلم در ميان انگشتانش بود و پنجاه و پنجمين کتاب خود را مي نوشت درگذشت. وي بسال 1828 در “نانت” به دنيا آمده بود. ژول ورن در هر رشته اي قادر به نوشتن بود ولي در داستان نگاري مهارت ويژه داشت.
کشف ميکرب سل
دانشمند آلماني، رابرت کخ Robert Coch متولد 1843 و متوفا در 1910، بيست و چهارم مارس 1882 اعلام کرد که عامل بيماري مرموز و کشنده سل را کشف کرده است.
دکتر کخ در آزمايشگاهي در برلن روي عامل بيماري سل کار مي کرد. به خاطر اين کشف مهم، عامل بيماري سل به اسم او “باسيل کخ” نام گذاري شده است. اين ميکرب هوازي ممکن است مدتها در بدن بماند و تکثير نکند و هنگامي دست به فعاليت بزند که بدن بر اثر بيماري ديگر و يا تغذيه بد و ناکافي و عواملي از اين دست ضعيف شده باشد. با وجود کشف ميکرب بيماري سل، تا اواسط قرن 20 داروي قطعي درمان آن به دست نيامده بود.
… و براي هميشه نمي شود با مار بازي کرد
بون رونگ تايلندي 34 ساله از نوجواني کار بازي با مار در نمايش را پيشه خود ساخته بود و از آن هراسي نداشت. او حتي در خانه اش 30 مار از انواع مختلف نگهداري و با آنها زندگي مي کرد. در سال 1998 ، بون رونگ Boonroung به مدت هفت روز با چند مار در يک جعبه شيشه اي بسر برد و چون کسي ديگر تا آن زمان موفق به اين کار نشده بود نامش به عنوان رکورد دار در کتاب « رکوردهاي جهاني گينس » به ثيت رسيد. وي 22 مارس 2004 در نمايشي در شهري در شمال شرقي تايلند سرگرم بازي با يک مار « کبرا » بود و صدها تماشاگر او را تشويق مي کردند که ضمن بازي، مار او را نيش زد و از حال رفت . باز مردم او را با کف زدن تشويق مي کردند زيرا که تصور مي کردند افتادن او بر زمين هم جزئي از برنامه نمايش است که پس از چند دقيقه پي به اشتباه خود بردند و معلوم شد که نيش مار او را کشته است. بون رونگ 19 سال با مار بازي مي کرد.
کودتاي آرژانتين به حکومت بانو ايزابل پرون پايان داد
بيست و چهارم مارس 1976 نظاميان آرژانتين بر ضد دولت انتخابي اين کشور کودتا کردند و بانو «ايزابل مارتينز پرونIsabel M. Peron » رئيس جمهوري آرژانتين را برکنار ساختند و از آن پس آرژانتين سالها گرفتار حکومت نظاميان بود.
ايزابل پس از فوت شوهرش خوان پرون 79 ساله در يکم ژوئيه سال 1974 به جانشيني او انتخاب شده بود. ايزابل 36 سال جوانتر از شوهرش بود. خوان پرون از سال 1946 تا سال 1955 و بار ديگر از 1973 تا 1974 رئيس جمهوري آرژانتين بود. وي که يک ناسيوناليست آرژانتيني بشمار مي رود هنوز در اين کشور هواداران فراوان دارد و پس از طرد حکومت ژنرالها، بارديگر قدرت به دست پرونيست هاي آرژانتين افتاده و در سال 2006 نيز يک زن به رياست جمهوري اين کشور انتخاب شده است.
1664: پادشاه انگلستان فرمان کلني کردن “رودآيلند” آمريکا را به نام «راجر ويليامز» صادر کرد. رودآيلند اينک يک ايالت شمالشرقي آمريکاست.
1837: دولت انگليسي كانادا (دومينيون کانادا) به سياهپوستان (آفريقايي تبارها) اجازه راي دادن در انتخابات را داد. اين، در حالي بود كه سياهپوستان در ايالات متحده (همسايه جنوبي كانادا) برده به حساب مي آمدند، تبعه نبودند و هيچ حقي نداشتند.
1898: در اين روز براي نخستين بار در تاريخ، فروش اتومبيل عمومي شد و نخستين دستگاه آن بفروش رسيد.
1906: در اين روز آماري همراه با نقشه جغرافيائي انتشار يافت که نشان مي داد انگلستان بر يک پنجم کره زمين حکومت مي کند و اصطلاح خورشيد بر پرچم انگلستان غروب نمي کند از همين روز به ميان آمده بود.
1955: دستگاه استخراج نفت از دريا ساخته شد.
1959: عراق از اتحاديه نظامي غرب موسوم به پيمان بغداد که ايران هم در آن عضويت داشت خارج شد و بناي دوستي و اتحاد با مسکورا گذارد که چهار دهه طول کشيد.
1980: اسقف «اسکار رومرو» رئيس کل کليساهاي کاتوليک کشور السالوادر ترور شد.
1999: يك كاميون بلژيكي حامل آرد و مارجرين (مارگارين = كره نباتي) در تونل «مون بلان» آتش گرفت و باعث مرگ 39 نفر و بستري شدن دهها تن ديگر شد.
منبع مطالب: : www.iranianshistoryonthisday.com به تالیف “نوشيروان کيهاني زاده”