سکه های آل بویه

علی با برادران به کرج رفت و چون در آنجا با مردم به نیکی رفتار کرد،هواخواهان بسیار یافت و در اندک زمانی بر قلمرو حکومت خویش افزود و از کرج به اصفهان رفت و در نزدیکی آن شهر با حاکم دست نشانده خلیفه القاهر  جمگید و شهر اصفهان را تصرف کرد (321 قمری) و از آنجا به فارس رفت و آن سرزمین را هم از عمال خلیفه ی عباسی گرفت. یک سال بعد،علی برادرش،احمد را مامور گرفتن کرمان کرد و او پس از فتح کرمان به بغداد رفت و بر خلیفه عباسی،مستکفی بالله،مسلط شد و خلیفه ناچار به اطاعت او گردن نهاد و او را معزالدوله و برادرانش علی و حسن را عمادالدوله و رکن الدوله لقب داد.

عمادالدوله در سال 337 قمری بیمار شد و چون فرزندی نداشت پسر بزرگ رکن الدوله به نام فنا خسرو را به جانشینی برگزید.او که از خلیفه لقب عضدالدوله دریافت کرد،بزرگترین فرمانروای دیلمی بود.در زمان او آل بویه در اوج اقتدار بودند و تقریبا سراسر ایران را در تصرف داشتند.عضدالدوله دایرهحکومت خود را تا جنوب خلیج فارس و سرزمین عمان توسعه داد و در سال 372 قمری در بغداد درگذشت.پس از عضد الدوله هریک از شاهزادگان دیلمی حکومتی مستقل تشکیل داده،سرزمین ایران را بین خود تقسیم نمودند.آنها اغلب اوقات برای کسب قلمرو بیشتر،با یکدیگر به زد و خورد می پرداختند.همین امر باعث ضعف آنها شد و بالاخره به دست دیالمه کاکویه،و غزنویان و سلاجقه منقرض گردیدند،آخرین پادشاه آل بویه،ملک رحیم خسروفیروز درسال 447 قمری مغلوب طغرل سلجوقی گردید و در سال 450 در زندان درگذشت.پادشاهان خاندان بویه ، مخصوصا پادشاهان اولیه این خاندان عاقل و با کفایت و دادگستر و دلیر بودند و به همین سبب در اندک زمانی به تصرف قسمت بزرگی از ایران و تسلط بر مرکز خلافت اسلام توفیق یافتند.آنها خلفای عباسی را غاصب خلافت میدانستند،به همین جهت بر خلاف سامانیان و غزنویان،دربار بغداد و مقام معنوی خلفا را به چیزی نمیشمردند و هرگاه که مقتضی می دیدند خلیفه را خلع و زندانی نموده،دیگری را به میل خود به خلافت می نشاندند.آنان اولین سلسله ای بودند که مذهب شیعه را رسما ترویج کردند و درصدد برآمدند نفوذ سیاسی و دینی عباسیان را کاهش دهند.

سکه های آل بویه

 سکه های آل بویه به سبک سکه های خلفای عباسی ضرب شده اند:

روی سکه.متن:لله محمد رسول الله…نام خلیفه و در بعضی سکه ها نام فرمانروای دیلمی با القاب او.

حاشیه:محمد رسول الله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون.

پشت سکه.متن:لا اله الا الله وحده لا شریک له…نام فرمانروای دیلمی و القاب او.

حاشیه 1:بسم الله ضرب هذا الدرهم…محل ضرب…سنه… .

حاشیه 2:لله الامر من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المومنین بنصرالله.

اغلب سکه های آل بویه قراردادی و رسمی و به سبک سکه های خلفای عباسی است،اما چون آل بویه خود را از نسل ساسانیان میدانستند، در حفظ آداب و رسوم ساسانیان اصرار داشتند، معمولا اعیاد و جشنهای ایران باستان را با شکوه تمام برگزار نموده،در این جشنها به ضرب سکه و مدالهایی از جنس زر و سیم اقدام مینمودند که تصویر پادشاه به سبک فرمانروایان ساسانی در روی آن نقش شده بود،خط روی بعضی از آن سکه ها نیز پهلوی ساسانی بود.تعدادی از این سکه هاو مدالهل در موزه های جهان موجود است، از جمله سکه سیمین رکن الدوله با تصویر فرمانروا،ضرب محمدیه (ری) به دو خط پهلوی و کوفی، سکه زرین عضدالدوله با تصویر فرمانروا،به خط پهلوی،ضرب شیراز،سال 359 قمری و سکه عزالدوله ضرب بغداد.احتمالا این مسکوکات و مدالها رایج نبوده و به عنوان یادبود و هدیه در اعیاد ضرب می شده اند.

سالشمار امرای آل بویه

فارس

ری،همدان و اصفهان

عراق،اهواز،کرمان

منبع: سکه های ایران از آغاز تا دوره ی زندیه (علی اکبر سرافراز- فریدون آور زمانی)

لینک به گروه سکه های آل بویه