۱۳ اردیبهشت ۳ می

چهارم ماه مي ۱۵۱۵ پرتغالي ها در جزيره ايراني هرمز مستقر شدند و فصل تازه اي در تاريخ منطقه بازشد كه عنوان آن را «مداخله غرب در خاور ميانه و استثمار اين منطقه» قرار داده اند كه مهد تمدن بشر بوده است ـ فصلي كه هنوز بسته نشده است. پاپ الکساندر ششم طبق فرمان مورخ چهارم مي ۱۴۹۳ خود، جزاير شرق نصف النهار میانی اقیانوس اطلس را به پرتغالي ها و سرزمين هاي غرب این نصف النهار (قاره آمريکا) را به اسپانيايي ها بخشيده بود!.
درياسالار پرتغالي «آلفونسو دا آلبوكرك (آلبوکرکي)» پس از استقرار در هند، در سال ۱۵۰۷ وارد خليج فارس شده و هرمز را مورد تعرّض قرار داده بود ولي تصرف هرمز و استقرار پرتغالي ها در اين جزيره چند سال بعد و با آوردن كشتي های نظامی و تفنگداران بيشتري صورت گرفت. كشتي هاي پرتغالي داراي توپ بودند و مدافعان ايراني هرمز فاقد آن. در آن زمان، پيروزي استعمار اروپا تنها براثر برتري اسلحه و قدرت آتش صورت مي گرفت. به نظر و گفته مفسران مشرق زمين (مفسران معاصر)، … و به همين دليل است كه قدرتهای برتر و عمدتا غرب نمي خواهند كشورهاي بيشتري به اسلحه اتمي دست يابند تا برتري خودرا بر آنها از دست ندهند!.
تصرف هرمز هشت ماه پس از جنگ چالدران صورت گرفت (که جنگ چالدران، خود انديشه مداخله ديپلماتيک اروپاييان در ايران و تشديد دشمني ايران نسبت به عثماني را تقويت کرده بود ـ نفاق مذهبي). رخنه اروپاييان به خليج فارس، شاه اسماعيل صفوي (شاه وقت از خاندان درويش ها) را دچار اندوهي عميق كرده بود، زيرا كه فاقد قدرت دريايي موثر بود تا از قلمرو خود دفاع كند و پرتغالي ها با استفاده از همين ضعف ايران (نداشتن توپ و كشتي توپدار)، ظرف شش سال (تا سال ۱۵۲۱ ميلادي) بسياري از جزاير ايراني خليج فارس از جمله بحرين را تصرف و به گمبرون (بندر عباس) دست اندازي كردند و دولت صفويه، تنها از طريق تحريك و تشويق مردم محل به شورش و حملات پراكنده در شب، به كار مبارزه با سلطه اروپاییان ادامه مي داد. در آن زمان توپ هاي پرتغالي باروي قلعه هاي ايران را مي شكافتند و از كمان قلعه بانان ايراني در برابر آتش تفنگ نظامی پرتغالي كاري ساخته نبود. دولت صفويه (شاه عباس يکم)بعدا با انگلیسی ها متحد شد و پرتغالی هارا از خلیج فارس بیرون راند و با این عمل، «بدتر» را جانشین «بد» کرد. مسائل آسیای غربی برخاسته از همین اشتباه صفویان بوده است زیرا که انگلیسی ها در منطقه ماندگار شدند و …. مورخان در این واقعیت متفق القولند که برخی از مشکلات معاصر ایران ناشی از سیاست های صفویان است.